İklim Değişikliğini Anlatan Animasyon

i

Marmara Bölgesi İklim Tipi

Marmara Bölgesi'nin iklimi tek bir iklim adı altında ele alınmaz.Çünkü Marmara Bölgesinin iklimi;Karadeniz İklimi, Karasal İklim ile Akdeniz İkliminin görüldüğü bir iklim tipidir. Bölgede yıllık yağış 500 - 1000 mm arasındadır. En çok yağış kış mevsiminde  düşer. En kurak aylar ise Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Karlı ve donlu günlerin sayısı kıyı kesimlerde en azdır. İç kesimlere gidildikçe karasallık etkisi artar. Ege ve Marmara denizi kıyılarında makiler, güney Marmara sahillerinde ise zeytinlikler bulunur. Makiler 200m yüksekliğe kadar baskın bitki örtüsüdür. Ergene Havzası'nda bozkırlar oluşmuşsa da bölgenin tamamında yaygınlık göstermez. Yükseltinin olduğu yerlerde, özellikle Trakya'da ormanlara rastlanır.
Hava sıcaklığının 0°C nin altında geçtiği gün sayısı çok kısadır. Marmara Bölgesi'nin yıllık sıcaklık değerleri: ortalama 14 -16 C, en sıcak ay ortalaması: 23-25 C, en soğuk ay ortalaması: 5-6 C'dir. Yıllık yağış miktarı 600-700 mm civarındadır. 

Marmara Bölgesinin Başlıca Tarım Ürünleri :

Ayçiçeği :Tohumlarından yağ elde etmek için üretim yapılır. Türkiye de bu üretimin % 80 i bu bölge tarafından  karşılanır.Özellikle  Ergene ve Güney Marmara Bölümleri’nde ekimi daha fazladır.

Tütün :üretim olarak Türkiye de bu bölge 3.sıradadır. Bursa, Balıkesir, Adapazarı’nda ekimi daha fazladır.

Şerbetçi otu : Bira yapımında tad ve koku verici olarak kullanılır. Bilecik Yöresi’nde ekimi yapılır.

Dut : Bölgede dut yetiştiriciliği önemli bir yere sahiptir. Bursa, Balıkesir, Bilecik Yöresi’nde yoğun olarak üretimi yapılır.

İç Anadolu Bölgesi İklim Tipi




İç Anadolu Bölgesi'nin etrafı yüksek dağlarla çevrili olduğundan denizlerin nemli havası bu bölgenin içine rahat bir şekilde nüfuz edemez. 
Bu nedenle bölge, yazların sıcak ve kurak, kışların soğuk ve kar yağışlı bir karasal iklim haline dönüşmesine sebep olmuştur. Bölgede, doğuya doğru gidildikçe yükseklik arttığı için karasallık derecesi de artar ve kış sıcaklıkların iyice düşmesine olanak sağlar. 
İç Anadolu bölgesi, ülkemizin en az yağış alan bölgesidir. Ortalama yağışı 400 mm civarındadır. Bölge, en fazla yağışı ilkbahar aylarında alır. En kurak mevsim yazdır. Yazların kurak olması ve yaz kuraklığının erken başlaması sebebiyle sebze türü bitkiler üzerinde olumsuz etki yaratır. Bölgenin ve ülkemizin en az yağışlı yeri Tuz Gölü çevresidir.(320 mm) 
Yağışların az olmasının sebebi ise bu bölgede denizden gelen nemli havanın içerilere nüfuz edememesinden kaynaklanmaktadır. Denizden gelen nemli hava kütlesi, nemini, daglarin denize bakan yamaçlarinda yağış halinde bırakırken İç Anadolu Bölgesi'ne doğru geldiğinde ise eserken artık kurudur. 
Bölgede görülen yağışlar konveksiyonel ve cephesel kökenlidir. Kırkikindi adı da verilen konveksiyonel yağışlar İlkbaharda yaygındır.
iç Anadolu Bölgesi'nde hakim bitki örtüsü, ilkbahar yağışlarıyla yeşeren yaz kuraklığının başlamasıyla sararıp kuruyan ot topluluklarindan oluşan bozkırlardır. Bölgede yağışın fazla oldugu alanlarda meşelere, daha yükseklerde ise iğne yapraklı ormanlara rastlanır.
Iç Anadolu Bölgesi'ndeki ormanlar tarih boyunca tahrip edilmiştir. Bunun sonucu olarak bölge, geniş alan kaplayan bozkırlar arasında, yer yer orman ağacı topluluklarının bulunduğu antropojen step sahası haline gelmistir.

İç Anadolu Bölgesi Başlıca Tarım Ürünleri :

Çavdar :   Tahıllardan soğuğa en dayanıklı olan çavdar yüksek bölgeleri, kumlu ve gevşek toprakları sever.

Yeşil Mercimek : Kurak bölgelerde ekim nöbetine girerek hem üreticiye hem de ülke ekonomisine ek gelir sağlamaktadır. 

Armut : Meyvelerden armut en fazla yetişen üründür.

Elma : Elmanın en fazla yetiştiği bölgedir.

Akdeniz Bölgesi İklim Tipi

Akdeniz Bölgesi'nde genellikle yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi vardır. Ancak yükseklik nedeniyle iklim özelliklerinde önemli farklılıklar vardır. Dağların denize bakan taraflarında ve arkalarındaki çukur alanlarda ise karasal iklimin etkisini arttığı görülür. Gene de Akdeniz'in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, İç Anadolu Bölgesi'ndeki karasal iklim gibi sert bir karasallık göstermez.Türkiye'nin ortalama sıcaklığı en yüksek olan bölge Akdeniz bölgesidir.
Akdeniz Bölgesi genellikle güney ve güneybatıdan gelen hava hava kütleleri ile cephelerin etkisi altındadır. Bunlara bağlı olarak da yağışlar orografik ya da cepheseldir. Yağış miktarı genellikle dağları bakı durumuna göre değişir. Kıyı kesimlerinde, bakı koşullarına bağlı olarak yılda ortalama 700-1.300 mm tutarında yağış düşer; bu değer iç kesimlerde 400 mm dolayındadır. Bölgede genellikle bir Akdeniz iklimi özelliği olan kış yağışları egemendir. İç kesimlere gidildikçe karasal iklim etkisiyle yağışlar ilkbahara kayar; gene de en çok yağış kışın düşer. Kıyılarda yağışlar genellikle yağmur biçimindedir; kar, 5-10 yılda bir yağar; don olayına da oldukça az rastlanır. Dağların yüksek kesimlerinde ve Göller Yöresi'nde kışın kar yağışları etkili olur; don olayı ise hemen bütün kış sürer. Yaz kuraklıkları iç kesimlerde de olmakla birlikte kıyılardaki kadar şiddetli değildir.
Bölgede egemen rüzgârlar çoğunlukla kuzey rüzgârlarıdır. Ancak rüzgâr rejimi, topografik koşullara ve deniz komşuluğuna göre yerel değişikliklere uğrar. Kıyılarda yazın genellikle batı ve güney yönlü rüzgârlar eser; zaman zaman deniz ve kara meltemleri de etkili olur.


Akdeniz Bölgesi'nin Başlıca Tarım Ürünleri :

Buğday: Bölgenin hemen her tarafında yetiştirilir. Çukurova’da pamuk ekilmeyen alanlarda da ekilir.

Pirinç: Hatay’da Amik Ovası’nda, Kahramanmaraş çevresinde ve Silifke
 civarında yetiştirilir.

Muz: Alanya ve Anamur çevresinde yetiştirilir Türkiye'de yetiştirilen muzun tamamı bölgeden karşılanır.

Haşhaş : Özellikle Göller Yöresi'nin bir ürünüdür.

Ege Bölgesi İklim Tipi

Ege Bölgesi, ismini kıyısında olduğu Ege Denizi'nden alır. Türkiye'nin en uzun kıyı şeridine sahip olan bölgesi bu bölgedir.

Kıyı kesimindeki Asıl Ege Bölümü'nde Akdeniz iklimi özellikleri görülür. Akdeniz ikliminin etkileri, çöküntü ovaları boyunca, kıyıdan yer yer 100-150 km kadar içerilere sokulur. Kıyı kesiminde kar yağışları ve don olayları çok ender görülür. Kışları oldukça ılımandır. Yaz mevsimi kıyı ovalarında oldukça sıcak ve kurak geçer. İç Batı Anadolu Bölümü'nde ise Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş özelliği görülür. Sıcaklık farkları artar. İç Batı Anadolu'da kış mevsimi kıyı kesime göre daha soğuktur. Kar yağışları ve don olayları görülür. Yaz mevsimi ise kıyı kesime göre daha sıcaktır. İç Batı Anadolu'da kıyı kesimine göre azalan yağışlar, ilkbahar mevsimine doğru kayar. Yaz kuraklığı kıyı kesimden daha azdır.

Akdeniz iklimi, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen iklim türüdür. Yaz sıcaklığı güneş ışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 28-30 °C , en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık ortalama 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın , en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde görülür.

Ege Bölgesinin Başlıca Tarım Ürünleri :

1.Tütün: Türkiye tütün üretiminin % 50’si bu bölge tarafından karşılanır. Tüm kıyı ovalarında ekimi yapılan ve yurt dışına ihraç edilen tütün en çok Bakırçay Ovası’nda yetiştirilir. 

2.Zeytin : Akdeniz ikliminin tanıtıcı kültür bitkisi olan zeytin en çok Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 48’ini Ege bölgesi sağlar.   Edremit – Ayvalık Yöresi başta olmak üzere tüm kıyı kesiminde ve yer yer 100 km içerilere kadar zeytin yetiştirilir.

3.Üzüm : Türkiye’de üzüm üretiminin % 40’ını sağlayan bölge 1. sırada yer alır. Kurutularak ihraç edilen çekirdeksiz üzümün tamamını Ege Bölgesi üretir. Başta Gediz Ovası olmak üzere Büyük ve Küçük Menderes ovalarında yetiştirilir.

4.İncir : Kış ılıklığı isteyen ve Akdeniz iklimine uyumlu olan incirin %82’si bu bölgede yetiştirilir. Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz ovalarında incir üretimi yoğunlaşır. Kurutularak yurt dışına ihraç edilen incirin en çok yetiştirildiği yer ise Aydın’dır.

5.Pamuk : Büyük Menderes ve Gediz ovalarında üretimi yoğundur. Türkiye üretiminin % 42’sini sağlayan Ege Bölgesi üretimde ilk sırada yer alır.

6.Turunçgiller : Akdeniz iklimine uyumlu olan ve kış ılıklığı isteyen turunçgil üretimi, İzmir’in güneyindeki kıyı ovalarında yapılrı. Türkiye üretiminin %10’unu sağlayan bölge, Akdeniz Bölgesi’nden sonra 2. sırayı alır.

7.Tahıllar : Bölgede üretilen tahıl ülke üretiminin % 10’a yakın bölümünü karşılar. Tahıllardan buğday ve arpa, Afyon, Kütahya,Denizli ve Uşak’ta üretilir.

Doğu Anadolu Bölgesi İklim Tipi

     Doğu Anadolu denizlerden uzak deniz etkilerine karşı yüksek dağlarla çok yerinde kapalı bir bölge olduğundan çok karasal iklim özellikleri gösterir. Burada sıcaklık oynamaları çok ve şiddetlidir. Kars yaylalarında kış ile yaz aylık ortalamaları arasındaki sıcaklık oynaması 25 – 30° dir.

Doğu Anadolu çok geniştir ve içinde birbirinden farklı çeşitli bölümler ve bunların ayrı iklimleri vardır. Böyle bir bölgedeki türlü uzanışlı yüksek dağlarla bunlar arasındaki geniş ovaların ve havzaların bulunuşu, bölgedeki doğal farklılıkları doğurmuştur.Bu farklılıklar çeşitli nedenlere bağlıdır.bunu 4 bölüme ayırırız: 

1- Erzurum – Kars Yayla İklimi: Kuzeyde yüksek düzlüklerin çok fazla yer aldığı  Erzurum – Kars yaylalarının özelliği : Soğuk, sert ve uzun kışlar, don olayı çok ve uzun, karlı, yazları serin olması. Çayırlıkları ve taze otları çok fazladır. Bu arada, Yukarı Murat dağlık – üzlük alanları da vardır. Yıllık yağış 500 – 550 mm arasındadır. Karaköse’nin güneyinde­ki çukur alanlarda ise yağış 350 – 450 mm arasındadır.Kışın yeterince kar yağışlı ve donlu günler sayısı çok tur. Sıcaklığın -40° den aşağı düştüğü zamanlar dahi vardır. Asıl yağmurlu mevsim ilkbahar aylarında olur. Yaz ve güz aylarında da yağış var. Bu çevrede bir Çukurova olarak Iğdır ovası pek az yağışlıdır.

2 – Van Bölgesi İklimi: Bu bölgenin göl ve yakın çevresini içine alan çukur bölümlerinde yağış azdır 350 – 450 mm civarı. Gölü çevreleyen yüksek dağlarda ise bu yağış miktarı biraz daha artmaktadır. Bu çevre, Erzurum – Kars yaylalarına göre daha ılımlı olup, kışlar daha kısadır. Her ay yağış varsa da, Temmuz, Ağustos ve Eylül’de kurakça bir süre bulunmaktadır. Sıcaklık oynamalarının çokça olduğu bu karasal iklimde yıl içinde donlu geçen günler de çoktur (133 gün).

3 – Yukarı Fırat – Orta ve Aşağı Murat Bölümü İklimi: Yüksekliği 1000 -1200 m. olan ovaların ve 1500 – 2000 m. lik dağların bulunduğu bu bölge, Erzurum Kars bölgesine göre daha sıcak, Güneydoğu Anadolu’ya göre daha serindir. Bu ikisi arasında bir geçiş özelliği gösterir. Kışlar kısa sürer, fakat sert geçer. Yazlar ise kurak ve sıcaktır. Kışın yağış çoğunca kar şeklindedir; Çok vakit kar yağdıktan kısa bir süre sonra erimeye başlar. Kış ve ilkbahar kapalı, yağmurlu ve sislidir. Yıllık yağış miktarı 400 – 450 mm.

4 – Hakkâri Dağlık Bölgesi İklimi: Yüksek dağlık bir bölgedir. Bol yağış alır: Çok yerde 800 -1200 mm., yüksek yerlerde daha da fazla. Bu yağış çoğunca kar şeklinde olur. Yağışlar en çok güz ortalarından kış sonuna kadar yağar. Temmuz, Ağustos, Eylül kuraktır. Yaz mevsimi ve Eylül sıcak geçer. Ancak dağlıkyerler ve yaylalar serindir. Bu bölge dağlarında Türkiye’nin en büyük buzulları ve geniş yerler tutan kalıcı kar alanları vardır.

Doğu Anadolu Bölgesinde Yetişen Başlıca Tarım Ürünleri:

1.Şekerpancarı:  Sulanabilen tarım alanlarında yetiştirilir.

2.Sebze : Sebze olarak bu bölgede patates yetişir.

3.Meyve : Kayısı yoğun olarak Malatya’da sulanabilen alanlarda yetiştirilir. Ayrıca Malatya, Elazığ ve Erzincan’da dut üretimi yapılır. Akarsu boylarında elma bahçeleri bulunur.

Karadeniz Bölgesi İklim Tipi


   Bu bölge, Anadolu’nun kuzeyinde şerit biçimindedir. Bölge, doğu  batı yönünde 1000 km, kuzey güney yönünde, doğuda 100 km, orta bölümde 200, batıda ise 150 km genişliğindedir. Bölgenin güney sınırı ise Kuzey Anadolu dağlarının iç sıralarından geçer.

 İklim ve Bitki Örtüsü  


Kıyılarda denizel, kıyıdan uzak iç kesimlerde ise karasal iklim görülür. Karasal iklimin görüldüğü yerlerde yazların sıcak, kışların soğuk ve kar yağışlı geçtiği görülmektedir. Nemin az olması sebebiyle günlük ve yıllık sıcaklık farkları fazladır. Dağların yükselti ve doğrultusu nedeniyle orta Karadeniz’de denizel iklimin yayılma alanı, Doğu ve Batı Karadeniz’e oranla daha fazladır.
   Kıyılarda, her mevsimi yağışlı, yazları serin, kışlar ılık özellik gösteren Karadeniz iklimi görülür. Bu iklim birçok yönüyle ılıman okyanus iklimini andırır. Her mevsim görülen yamaç yağışlarına basınç koşulları ve dağ doğrultusu yol açar. Deniz etkisi nedeniyle yazlar serin, kışlar ılık geçer. Yağış rejimi düzenli, maksimum yağış sonbaharda, minimum yağış ilkbaharda görülür.
   Her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk gibi ürünlerin yetişmesini önlemiştir. Bölgede tahılın yerini mısır almıştır. Bol yağış; tarımda nadas yönteminin kullanılmamasına, yurdumuzun en geniş ormanlarının bu bölgede olmasına yol açmıştır.
   Kış mevsiminde kıyıda ısının sıfırın altına düşmemesi, yani kış ılıklığı; fındık, çay, turunçgil, zeytin gibi ürünlerin yetişmesini kolaylaştırmıştır. İç bölgelerde yağış azlığı; orman örtüsünün azlığına, tahıl ve şekerpancarı gibi ürünlerin öne çıkmasına yol açmıştır.
   Dağların denize bakan yamaçları, fazla yağış aldığından gür ormanlarla kaplıdır. İç kısımlarda ise bitki örtüsünü stepler oluşturur. Kıyıdan dağlara tırmandıkça ağaç türlerinde değişme gözlenir. Bu farklılaşma, yükseldikçe sıcaklığın düşmesinin sonucudur. Kıyıdan 800 m kadar yayvan yapraklı ağaçlar, 800 m’den 1500 m’ye kadar karma yapraklı ağaçlar (kayın, gürgen, .... ), 1500 m’den 2000 m’ye kadar iğne yapraklı ağaçlar (çam, köknar, ....), 2500 m’de dağ çayırları görülürken, daha yukarılarda kayalıklar başlar.




Karadeniz Bölgesinin Başlıca Tarım Ürünleri:


1.Mısır : Halkın temel besin maddesidir. Bölge mısır üretiminde 1. sırada yer alır. 

2.Fındık : Kış ılıklığına gereksinim duyan fındık Karadeniz iklimine en uyumlu üründür. Türkiye üretiminin %84’ü Karadeniz Bölgesi tarafından karşılanır.En yoğun olarak Ordu ve Giresun’da üretilir.

3.Çay : Bol nem ve kış ılıklığına gereksinim duyar. Doğu Karadeniz kıyılarında, denize dönük yamaçlarda yetiştirilir. Ülke üretiminin tamamını Karadeniz Bölgesi karşılar.

4.Pirinç : Bol suya gereksinim duyar. Akarsu vadi tabanlarında ekimi yapılır. Tosya, Boyabat, Çarşamba ovaları başlıca ekim alanlarıdır.

TÜRKİYE İKLİMİ

Türkiye'de Sıcaklığı Etkileyen Faktörler


1.Enlem
   Türkiye'nin kıyılarında bulunan merkezlerin sıcaklıklarının farklı olması enlem ile açıklanır.Türkiye kuzey yarım kürede olduğu için güneye gidildikçe sıcaklık artar, kuzeye gidildikçe sıcaklık azalır.

Yukarıdaki merkezlerin denize(0 metre) göre konumları aynıdır.Fakat güneş ışınlarının düşme açısı enleme bağlı olarak farklıdır.Bu illerin sıcaklıklarının farklı olmasının  sebebi iklim faktörüyle ilgilidir.

Enlem-Sıcaklık İlişkisi

• Sıcaklık azaldıkça denizlerin tuzluluk oranı da azalır.Bu nedenle en tuzlu denizimiz Akdeniz iken tuzu en az olan denizimiz Karadeniz'dir.
• Sıcaklığın azalmasına bağlı olarak Antalya'da maki üst sınırı 800 m,İzmir'de 400 m,İstanbul'da ise 100 m'dir
• Deniz turizm sezonu ilk önce Akdeniz'de başlar.
• Akdeniz'deki ürünlerin olgunlaşma süresi Karadeniz'deki bir ürüne göre daha kısadır.
• Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı azaltırken,güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı artırır.

2.Yükselti

     Türkiye'de yükselti batıdan doğuya artar.Sıcaklık doğuya gidildikçe azalır.

  Yukarıdaki şekilde de görüldüğü gibi Ankara ve Erzurum aynı enlemde olmalarına rağmen yükseltilerinin farklı olmasından dolayı sıcaklıkları farklıdır.


Yükselti-Sıcaklık İlişkisi

• Bir tarım ürününün yükseltiye bağlı olarak olgunlaşma süresi değişir.Örneğin; Erzurum'daki bir ürün Ankara'daki bir ürüne göre daha geç olgunlaşır.

• Buğday hasadı; Ege'de haziran,İç Anadolu'da temmuz,Doğu Anadolu'da ağustos ayında yapılır.
• Doğu'ya gidildikçe karla örtülü gün sayısı artar.

Türkiye'de kısa mesafede yükseltinin değişmesi kısa mesafede sıcaklığın da değişmesinde etkili olmuştur.






3.Nem(denizellik-karasallık
     Kıyı bölgelerinin nemliliği iç kesimlere göre daha yüksektir.Bu nedenle kıyılarda yağışlar fazla ve sıcaklık farkları azdır.

• Bu nem farkından dolayı yaz mevsiminde Konya Samsun'dan kış mevsiminde ise Samsun Konya'dan daha sıcaktır.
• Antalya kışın denizin ılıtıcı etkisiyle yazın ise serinletici etkisiyle karşılaşır.
• Kıyılarımızda kış ılıklığı görülürken iç kesimlerimizde kışlar kar yağışlı ve sert geçer.
• Örneğin; Şanlıurfa yazın aşırı ısınırken kışın da aşırı soğur.

4.Bakı
  Türkiye,kuzey yarım kürede olduğu için dağlarının güney yamacı kuzey yamacına göre daha fazla ısınır.Ancak Karadeniz bölgesinde kuzey yamaçta denizel faktör etkili olduğundan güney yamacından daha fazla ısınarak bakıya ters düşer.

İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

1.EKVATORAL İKLİM 

• 10   kuzey ve güney enlemleri arasında görülür.Özellikle Amazon ve Kongo Havzaları,Malezya,Endonezya,Filipinler ve Papua Yeni Gine'de etkilidir.
• Yıllık sıcaklık ortalaması  20 derecenin üzerindedir.(güneş ışınlarının açısı büyük olduğu için)
• Yıllık sıcaklık farkı en az olan iklimdir.
• Yağış rejimi düzenlidir. Konveksiyonel (yükselim)yağış görülür.(2000 mm üstü)
• Yağışların fazla olması ve yüksek sıcaklık kimyasal çözülmeyi artırmıştır.
• Topraklar fazla yıkandığı için verimi düşüktür ve kırmızı renkli Laterit topraklarıdır.
• Ekvatoral bölgede 1000 m'nin altındaki yerlerde sık orman örtüsü,bataklıklar,yüksek sıcaklık ve nem sebebiyle nüfus çok seyrektir.
• Geniş yapraklı yağmur ormanları bulunur,yıl boyunca yeşil kalır,yapraklarını dökmez.

YAĞMUR ORMANLARI

2.SUBTROPİKAL(SAVAN)İKLİM

• 10-20 kuzey ve güney enlemleri arasında görülür.
• Bu iklim bölgesinde güneş ışınları yılda iki kez dik açıyla düşer. Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yaz dönemi yaz dönemi yağışlı , kış dönemi kuraktır.
• Sıcaklık ortalaması 20 derecenin üzerindedir.
• Konveksiyonel yağış görülür.(1500 mm 'nin üzerinde bir yağış )
• Yağış sıcaklığa göre az olduğu için bitki örtüsü savandır. Savanlar uzun süre yeşil kalan , gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır.
• Savan bitki örtüsü içinde yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde ve akarsu boylarında ormanlar görülür.

SAVANLAR

3. TROPİKAL ÇÖL İKLİMİ

• Dönenceler çevresinde görülür.Oluşmasında dünyanın günlük hareketinden kaynaklanan dinamik yüksek basınç etkilidir.
• Yıl boyunca alçalıcı hava hareketi görülür.
• Havada nem çok azdır.
• Mutlak ve bağıl nem çok düşüktür.Bu sebeple günlük sıcaklık farkı en fazla olan iklimdir.
• Belirli bir yağış mevsimi yoktur.Bazı yıllar hiç yağış olmayabilir.
• Mekanik çözülmenin en fazla olduğu iklimdir.
• Yıllık sıcaklık farkı günlük sıcaklık farkı kadar yüksek değildir.Çünkü güneş ışınları bu alanlara yıl boyunca dike yakın açıyla düşmektedir.
• Sıcaklık çok fazla ve nem çok az olduğundan bitki örtüsü susuzluğa dayanıklı kaktüs'tür.
• Çöllerde yer altı su seviyesinin yüzeye yakın olduğu veya çıktığı yerler olan vahalar canlı yaşamı için elverişli yerleri oluşturur.Vahaların en önemli tarım ürünü hurmadır.

KAKTÜSLER

4. MUSON İKLİM 

• Muson rüzgarlarının etkili olduğu Güney ve Güneydoğu Asya'da etkilidir. Ayrıca;Avustralya'nın kuzeyinde ve Doğu Afrika da Madagaskar adasında etkilidir.
• Muson rüzgarlarından dolayı bu iklimde yaz mevsimi yağışlı , kışlar kuraktır.Bu yönüyle savan iklimiyle benzerlik gösterir.
• Yıllık ortalama sıcaklık 15-20 derecedir.
• Sıcaklık enleme ve yükseltiye bağlı olarak değişir. (Hindistan Japonyaya göre daha sıcaktır.
• Yaz musonları 6 ay boyunca okyanustan yağış getirir.
• Yıllık yağış miktarı 1000-1500 mm civarındadır. Ancak kıyı kesimlerde bu yağış miktarı çok daha fazla olabilmektedir.Örnek : Hindistan'ın kuzeydoğusunda yer alan Çerapunçi 1200o mm yağış almaktadır.(dünyanın en fazla yağış alan yeridir.)
• Bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı muson ormanlarıdır.

MUSON ORMANLARI

5.AKDENİZ İKLİMİ(ILIMAN , DENİZEL)

• 30  -40   enlemleri arasında görülür.
• Akdeniz 'e kıyısı olan ülkeler (Mısır ve Libya hariç.Buralarda görülmeme sebebi yer şekillerinin engebesiz olmasıdır.)Avustralya'nın güneybatısı,G.Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesi,Şili'nin orta kesimleri ve Kuzey Amerika 'da Kaliforniya çevresinde etkilidir.
• Yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlıdır.
• Yaz sıcaklığı güneş ışınlarının düşme açısına ,kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır.
• En sıcak ay ortalaması 28-30 derecedir. En  soğuk ay ortalaması 8 -10 derecedir.Yıllık ortalama 18  derecedir.
• Kar ve don yağışı çok nadir görülür.
• En fazla yağış kışın düşer.
• Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir.Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.
• Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir.Ortalama 600-1000 mm arasındadır.
• Bitki örtüsü ;kızılçam ormanlarının  tahrip edilmesiyle ortaya çıkan makilerdir.
• Makiler,sürekli yeşil kalabilen ,kısa boylu,sert yapraklı,kuraklığa dayanıklı,bodurbitkilerdir.Mersin,defne,kocayemiş,keçiboynuzu,zakkum,zeytin,süpürge çalısı gibi bitkiler başlıca maki türleridir.

MAKİLER

6. ILIMAN OKYANUS İKLİMİ

• 30-60 enlemleri arasında ,karaların batı kıyılarında görülür.Batı rüzgarları ve sıcak su akıntıları etkisiyle oluşan iklim tipidir.Yurdumuzda Karadeniz kıyılarında bu iklime benzer iklim şartları görülür.
•  Nem oranı yüksek,yıl boyunca yağışlıdır.
• Günlük ve yıllık sıcaklık farkı karasal iklime göre çok azdır.
• En sıcak ay ortalaması 24-25 derece,en soğuk ay ortalaması 5-7 derece 'dir.Yıllık ortalama 13 -15 derece 'dir.
• Yıllık yağış miktarı 1500 mm civarıdır.Yükselti arttıkça yağış miktarı da artmaktadır.
• En fazla yağış sonbaharda ,en az yağış ilkbaharda görülür.
• Bulutluluk fazla güneşlenme süresi azdır.
• En fazla yağışı sonbaharda alır.
• Yamaç yağışı görülür.
• Bitki örtüsü yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır.Ormanların tahrip edildiği yerlerde ortaya çıkan çalılıklara yalancı maki yani psödomaki denir.Bunların tahrip edildiği yerlerde çayırlar bulunur.

İĞNE YAPRAKLI ORMANLAR

7. KARASAL İKLİM

• 40-50 enlemleri arasında orta kuşak karalarının iç kesimlerinde görülür.
• Kışlar çok soğuk ve uzun sürer.Yazlar ise sıcaktır.
• Yıllık sıcaklık ortalaması 0-10 derece arasındadır.
• Kış yağışları kar şeklindedir ve bitki örtüsü tayga ormanlarıdır.
• Yağışın azaldığı yerlerde step görülür.
• Yıllık yağış miktarı 500-600 mm arasındadır.
• Taygalar dünya ormanlarının %15'ini oluştururlar.
• Bu iklim Sibirya ,Kanada ve Doğu Avrupa'da geniş bir yer tutar.

TAYGALAR

8. STEP İKLİMİ

• Sıcak ve ılıman kuşak kara içlerinde görülür. 
• Yazlar sıcak ve kurak , kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer.
• En sıcak ay ortalaması 20-25 derecedir.
• En soğuk ay ortalaması ise -2 derecedir.
• En fazla yağışı ilkbaharda , en az yağışı yaz da alır.
• İlkbaharda görülen yağışlar genelde konveksiyonel yağıştır.
• Yıllık yağış miktarı 300-500 mm civarındadır.
• Bitki örtüsü ilkbahar yağışlarıyla yeşeren , yaz başlarında kuruyan küçük boylu ot topluluğudur.Buna step denir.
• Bozkır bitki örtüsü içinde geven , deve dikeni , gelincik , çoban yastığı gibi bitkiler yer almaktadır.
• Karasal iklimlerde ormanların ortadan kaldırılması sonucunda oluşan bozkırlara antropojen bozkırı denir.

BOZKIRLAR

9. TUNDRA İKLİMİ

• Sibirya,İskandinavya Yarımadasının kuzeyinde,Kanada'nın kuzeyinde, Grönland adasının kıyı kesimlerinde görülür.
• En sıcak ay ortalaması 10 dereceyi geçmez.
• Yıllık yağış miktarı 200_250 mm civarındadır.
• Toprak yılın büyük bir kesiminde donmuş haldedir.sadece yazın sıcaklığın artması ile toprağın üst kısmındaki buzlar erir ve bataklıklar oluşur.
• Bitki örtüsü yosun,ot ve cılız çalılıklardan oluşan tundra bitki örtüsüdür.

TUNDRALAR

10.KUTUP İKLİMİ

• Grönland adasının iç kesimleri ile Antartika kıtasında görülür.
• Sıcaklık bütün yıl 0 C altındadır.
• Zemin buzlarla kaplıdır.
• Bitki örtüsü yoktur.
• Güneşlenme süresi çok uzun olmasına rağmen sıcaklık yükselmez. Sebebi güneş ışınlarının eğik açılarla gelmesidir.
• Sıcaklık düşük olduğu için buharlaşma ile atmosfere karışan nem azdır.Bundan  dolayı yağış da azdır. Bu sebeple kutup iklimine soğuk çöl iklimi de denir.